Geertje Dircx

Geertje Dirks (1610-1656) werd geboren en is opgegroeid in Edam. Ze kon dienstmeisje worden en, met een beetje mazzel, kindermeisje. Een goed huwelijk was in haar positie het hoogste goed. Dat bereikte ze op 24-jarige leeftijd, met Abraham. Hij was een scheepstrompetter. Helaas was hij een jaar later overleden. Zij nam daarna een dienstje aan bij Trijntje Beets in Hoorn.

Na een paar jaar kwam ze via haar broer in contact met Rembrandt en Saskia en ze werd het kindermeisje van Titus. Een jaar later overleed Saskia. Geertje bleef in het huis wonen om voor Titus te zorgen en ze kreeg een relatie met Rembrandt. Sterker, ze leefden openlijk samen als man en vrouw, maar trouwden niet. Een aantal jaar ging het goed, voor zover bekend. In een van de vele, vele stukken die zijn geschreven over de schilder wordt Geertje omschreven als ‘klein van stuk maar ‘welgemaakt van wezen en poezel van lichaam’.’ Poezel?? Geen idee en misschien is dat maar beter…

Na 6 jaar liet ze voor de eerste keer haar testament opmaken in een periode van ziekte. Daarin refereerde ze aan de sieraden, van Saskia, die zij droeg en die ze zou nalaten aan Titus. Haar kleding liet ze na aan haar moeder en 100 gulden ging naar Trijntje, bij wie ze in dienst was geweest. Een jaar later ging het mis. Waarschijnlijk omdat Rembrandt inmiddels Hendrickje Stoffels had leren kennen en met haar verder wilde. Hij wilde scheiden van Geertje en wilde haar wel alimentatie betalen, maar lang niet zoveel als dat zij eiste.

Ze belandden zelfs in de huwelijkskrakeelkamer. Beide hadden ze daarvoor argumenten; Rembrandt wilde het regelen via een notaris, maar daar ging Geertje niet mee akkoord. Zij beleende tot 2 keer toe de sieraden van Saskia en daar was Rembrandt zeer verbolgen over. De huwelijkskrakeelkamer had haar verboden om dit te doen, maar Geertje deed het toch. Rembrandt had haar tenslotte nooit beloond voor al die jaren dat ze kosteloos voor Titus had gezorgd. Mogelijk was het belenen de reden, maar wellicht waren er ook andere redenen voor zijn volgende stap. Hij zorgde er mede voor dat ze werd opgesloten in het Spinhuis in Gouda, best ver weg van Amsterdam én Edam waar haar familie vandaan komt. Hij heeft ervoor gezorgd dat haar detentie zo lang mogelijk heeft geduurd.

Zo’n opsluiting gebeurde normaal gesproken op voorspraak van de familie, maar Rembrandt was er in ieder geval bij betrokken. De vrouw die Geertje naar Gouda heeft gebracht, heeft de onkosten voor transport en begeleiding namelijk van hem vergoed gekregen. Dat was een fors bedrag: 140 gulden! Na een jaar wilde ze via notariële akte laten vastleggen dat Rembrandt haar had laten opsluiten. Hij wilde de schuld bij de familie leggen. Die wisten waarschijnlijk nog niet eens dat ze daar was opgesloten, want ze vroeg aan de Amsterdamse kerkenraad om het door te geven en die weigerde dat te doen. Uiteindelijk, na 5 jaar is een familielid naar het Spinhuis gegaan en heeft Geertje opgehaald. Rembrandt heeft erg zijn best gedaan om dit tegen te houden door er bij het Spinhuisbestuur op aan te dringen te wachten tot haar broer terug was van de grote vaart. Als laatste poging heeft hij het familielid gewaarschuwd door te zeggen dat het haar zou berouwen en heeft hij dreigend zijn vinger geheven. Na haar vrijlating wilde Geertje opnieuw geld van hem eisen, maar tot een procedure is het niet gekomen vanwege haar overlijden.

In de 19e eeuw was Rubens niet meer de Schilder des Vaderlands, want die werd geclaimd door de afgescheiden Zuidelijke Nederlanden, het huidige België. Rembrandt was de man om hem te vervangen; eigen signatuur, had een hoge productie, heeft ook grote werken gemaakt en was beoefenaar van verschillende technieken. Het was alleen niet handig dat hij echt niet zo zuiver en nobel was en om die reden eigenlijk niet voldeed aan het profiel van een held en een voorbeeld. Daarom zijn bepaalde delen van zijn levengeschiedenis flink verdoezeld en kwam dat pas in de jaren ’60 van de vorige eeuw aan de orde.

Contact

+31 (0)6-23934932

yvonne@kroontours.nl

Stadtours

Lezingen

Familietours

Over Yvonne

Vrouwen Bieb

Algemene Voorwaarden

Privacy verklaring

Disclaimer

Cookie verklaring