Hadewijch

Hadewijch was actief halverwege de 13e eeuw in Antwerpen. We weten niet wanneer ze is geboren of gestorven. Ze was onwijs stoer, maar tjonge jonge wat een ingewikkeld leven! Behalve dat er niks bekend is over haar leeftijd, weten we niet eens waar ze woonde. Het is wel vrij duidelijk wie ze níet was, maar wie dan wel, dat zal wel een raadsel blijven.

Hadewijch koos, net als een aantal andere vrouwen, voor een leven waarin ze zich geheel wijdde aan God. Er werden allerlei kloosters opgericht waarin deze vrouwen konden worden ondergebracht, maar helaas…het waren er te weinig. Daarop werden begijnhoven gesticht, maar de vrouwen konden niet verplicht worden om daar te wonen. Zo waren er toch vrouwen due een zeer religieus leven leidden zonder daarbij direct door mannen te worden geleid en dat wekte wantrouwen op. Hadewijch gaf leiding aan een groepje vriendinnen. Ze ondervond daarbij tegenwerking, mogelijk is ze tijdelijk opgesloten geweest, en ook onbegrip en verdeeldheid in haar eigen kring.

Ze was dus een charismatische leider over een kleine groep vrouwen en in die context moet haar werk zijn ontstaan. Dat werk bestaat uit een verzameling geredigeerde brieven die zijn ondergebracht in meerdere handschriften (zo heten de voorlopers van boeken in tijden dat er nog geen boekdrukkunst was). Ze schrijft brieven aan haar vriendinnen, maar schrijft ook liederen, rijmbrieven, visioenen en een bijzondere Lijst. In alles wat ze schrijft, speelt de minne, de mystieke liefde tussen God en mens en het is allemaal bedoeld voor haar vriendinnen. In de visioenen beschrijft ze haar ontwikkeling als jong en onvolwassen persoon tot de volgroeide Hadewijch. Die begrijpt dat ze de ware minne heeft gevonden als haar wil samenvalt met die van God. En dat gaat dan niet om het genot van de extase, maar in de lijdende Christus vind ze de ware liefde. Voor het maken van haar liederen heeft ze lekker ‘geshopt’ bij de Latijnse liederen, maar ook bij de liedjes voor de gewone mensen die gaan over de winter en de lente, de Franse troubadours, de ridderroman en natuurlijk de bijbel en zo heeft ze een heel eigen oeuvre geschapen waarmee ze alle kanten op kan. En daarin gaat het niet alleen over tralala, maar ook over de pijnlijke kanten van de liefde voor God en hoe haar vriendinnen dan moeten volhouden, als dappere ridders.

En dan is er nog DE Lijst van de Volmaakten. In deze lijst komen de namen voor mensen die vooral in de marge van het ‘grote’ geloof hebben geleefd. Dan kun je denken aan kluizenaars en kluizenaressen, begijnen, ‘een manneke dat niemand kent’, ‘een verstoten priester’, ‘een vergeten magistertje alleen in een celletje’. Opvallend is verder dat vrouwen in de meerderheid zijn. De laatste persoon op de lijst is een begijn die vanwege haar waarachtige liefde voor God door Meester Robbeert tot de brandstapel werd veroordeeld.

Zij en haar geschriften zijn eeuwen in de vergetelheid geraakt, maar bijna 2 eeuwen terug is het herontdekt en nu zijn haar handschriften in vele talen te lezen en is ze wereldwijd een van de meest gelezen en getalenteerde schrijvers van de Middeleeuwen.